İhale Sözleşmeleri Mevzuatı: Bir Soru-Bir Cevap (Hizmet Alımı İşçi Ücretlerinin Ödenmesinde İdare Sorumluluğu)
Soru: Hizmet alımı ihaleleri kapsamında imzalanan sözleşmelerde, idarenin işçi ücretlerinin yüklenici tarafından tam ödenmesi hususunda yetki ve sorumlulukları nedir?
Cevap: Konuyla ilgili düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu ile Hizmet İşleri Genel Şartnamesinde yapılmıştır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 36'ncı maddesinin beşinci fıkrasında "İşverenler, alt işverene iş vermeleri hâlinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlüdür." düzenlemesine yer verilmiştir.
Bu kanun hükmüne paralel olarak Hizmet İşleri Genel Şartnamesi'nin "Çalışanların Özlük Hakları "başlıklı 38'inci maddesinde yapılmıştır. Bu düzenleme şu şekildedir:
"Kontrol
teşkilatı, yüklenici veya alt yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin
ücretlerinin tam ve zamanında ödenip ödenmediğini her ay resen kontrol etmekle
ayrıca bu konuda kendisine ulaşan başvuruları (talep ve ihbarları) ivedilikle
değerlendirmekle yükümlüdür.
...
İdare tarafından gerek resen gerekse de başvuru üzerine bordroların ve/veya ücret ödemesini gösterir diğer bilgi ve belgelerin (yüklenici veya alt yüklenicinin kayıtları, puantaj, hesap pusulaları gibi) incelenmesi neticesinde ücret ve/veya yan ödemelerin eksik ödendiğinin veya ödenmediğinin tespit edilmesi halinde bu durumun yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır ve bu bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine gönderilir. Aynı zamanda, ücret ve/veya yan ödemelerin, ödenmeyen kısmı yüklenicinin hakedişinden kesilir ve tabi olunan mali mevzuat hükümleri çerçevesinde idare tarafından doğrudan işçinin banka hesabına yatırılır. Bu husus ayrıca bir tutanağa da bağlanır."
Görüldüğü üzere hizmet alım ihalesi sözleşmesi kapsamında çalışan işçilerin ücretlerinin sözleşme ve ihale dokümanlarına uygun olarak ve eksiksiz ödenmesi hususunda yüklenici ile birlikte aynı şekilde idare de (kontrol teşkilatı) sorumludur.
Herhangi bir şekilde ücret ödemesinin yapılmadığı veya eksik yapıldığı çalışanlar tarafından ihbar edilirse veya kontrol teşkilatı/idare tarafından resen tespit edilirse, bunların çalışana ödenmesi sağlanır. Yüklenici ödemezse de idare tarafından işçiye doğrudan ödeme yapılır.
"Bu iki mevzuat birlikte incelendiğinde ödenmeyen işçilik ücretleri kamu zararı olarak hak edişten kesilip gelir yazılacak eğer idare her bir işçiye eksik ödeme tutarını hesap edebiliyorsa isterse işçi hesaplarına kendisi aktarabilecektir. Burada takdir idarelere ait olacaktır”
Yapılan inceleme neticesinde; ekli listede yazılı bürüt ücretlerin ve bunların eksik ödenmesinden kaynaklanan işçi ssk primi, gelir vergisi ile damga vergisinin alt işveren bordrosu ile SSK ya bildirilen bordroda eksik hesaplandığı anlaşılmıştır.
Sorumlular savunmada oluşan kamu zararının tahsil edildiğini bildirmişlerdir.
Bu itibarla, ....... AŞ’ nin Yükleniminde yapılan ........ İşi’ne ait 11 nolu hakediş ödemesinde sözleşme ve idari şartname hükümlerine uyulmaması sonucunda her ne kadar.......TL kamu zararı oluşmuş ise de bu tutarın ahiz .......... AŞ’ den .....tarih ve ........ numaralı muhasebe işlem fişi ile tahsil edildiği anlaşıldığından ilişilecek bir husus kalmadığına..." ifadelerine yer verilmiştir.
Bu itibarla hizmet alım sözleşmelerinde kontrol teşkilatı ve idarenin işçilik ücretlerinin tam ve eksiksiz olarak ödenmesi hususunda yetki ve sorumluluklarını yerine getirmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, ortaya kamu zararı çıkacak ve öncelikle kendilerinden tahsil edilmesi istenecektir.
Ümit ALSAÇ
Kamu İhale, Kamu İhale Sözleşmeleri ve EKAP Danışmanı
(E) Kamu İhale Kurumu/Kamu İhale Uzmanı
Ücreti mukabili eğitim ve danışmanlık talepleri için:
E-posta: ualsac@gmail.com
Yorumlar
Yorum Gönder