İhale Sözleşmeleri Mevzuatı: Bir Soru-Bir Cevap (Sözleşmede Bulunmayan İşlerin Fiyatının Tespiti)
Soru: Anahtar teslimi götürü bedel bir işte iş artışı olursa veya proje değişikliğine gidilirse, iş kalemlerinin fiyatı nasıl tespit edilir?
Cevap: Bu konu sözleşme yürütülmesi sürecinde idarelerle yükleniciler arasında en fazla ihtilafa konu olan ve hukuk mahkemeleri ile Yargıtay'daki uyuşmazlıklarda en sık gündeme getirilen konulardan birisidir.
Bilindiği üzere anahtar teslimi götürü bedel işlerde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 24'üncü maddesi uyarınca %10'a kadar iş artışı yapılabilir. Diğer taraftan, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 12'nci maddesi uyarınca iş yürütülürken proje değişikliğine gidilmesi zorunlu olabilir ve bu proje değişikliklerinden dolayı yeni iş kalemleri/iş grupları ortaya çıkabilir.
Anahtar teslimi götürü bedel işlerde ihale aşamasında yüklenici birim fiyatlı işlerden farklı olarak işin tamamı için teklif verdiğinden dolayı iş artışlarına uygulanabilecek sözleşmeye esas bir birim fiyat olmaz. Bu tür durumlarda takip edilecek yol Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 22'nci maddesi bu tür durumlarda takip edilecek yolu ayrıntılı bir şekilde açıklamaktadır.
Buna göre iki aşamalı olarak fiyat tespiti yapılacaktır. Birinci aşamada fiyatı tespitt edilecek iş kalemleri/iş gruplarının analizleri ortaya çıkarılır. Bu analizlerde aşağıdaki yöntemlere sırayla başvurulur:
1) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler. (Analizler artık teklif ekinde sunulmadığı için bu maddenin anahtar teslimi götürü bedel işlerde kullanılması mümkün değildir.)
2) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler (iş kalemlerinin analizleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü gibi kurum ve kuruluşların birim fiyat kitaplarında bulunuyorsa bunlar kullanılabilir)
3) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler (idare daha önce de bu işleri çeşitli ihaleler kapsamında yaptırdıysa bu kapsamda elinde olan analizler)
4) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler (bu durumda analiz iş yapıldıktan sonra ortaya çıkacaktır)
Bu iş kalemleri/gruplarının analizleri yukarıdaki yöntemle belirlendikten sonra ikinci olarak bu analizler kapsamındaki işlere aşağıdaki yönteme göre belirlenen birim fiyatların biri, birkaçı veya tamamı sıra gözetilmeksizin uygulanır:
- Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler (anahtar teslimi götürü bedel işlerde bu olmaz)
- İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler (birim fiyat kitaplarında bulunan rayiç bedeller)
- İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar
- İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçler.
Yeni fiyat tespitinde yüklenici ve idare arasındaki uyuşmazlıklarda Çevre ve Şehircilik bakanlığı Yüksek Fen Kurulu'na başvurulur.
Bir sonraki yazımda bu konudaki örnek kararlardan alıntılar yapacağım.
Cevap: Bu konu sözleşme yürütülmesi sürecinde idarelerle yükleniciler arasında en fazla ihtilafa konu olan ve hukuk mahkemeleri ile Yargıtay'daki uyuşmazlıklarda en sık gündeme getirilen konulardan birisidir.
Bilindiği üzere anahtar teslimi götürü bedel işlerde 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 24'üncü maddesi uyarınca %10'a kadar iş artışı yapılabilir. Diğer taraftan, Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 12'nci maddesi uyarınca iş yürütülürken proje değişikliğine gidilmesi zorunlu olabilir ve bu proje değişikliklerinden dolayı yeni iş kalemleri/iş grupları ortaya çıkabilir.
Anahtar teslimi götürü bedel işlerde ihale aşamasında yüklenici birim fiyatlı işlerden farklı olarak işin tamamı için teklif verdiğinden dolayı iş artışlarına uygulanabilecek sözleşmeye esas bir birim fiyat olmaz. Bu tür durumlarda takip edilecek yol Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 22'nci maddesi bu tür durumlarda takip edilecek yolu ayrıntılı bir şekilde açıklamaktadır.
Buna göre iki aşamalı olarak fiyat tespiti yapılacaktır. Birinci aşamada fiyatı tespitt edilecek iş kalemleri/iş gruplarının analizleri ortaya çıkarılır. Bu analizlerde aşağıdaki yöntemlere sırayla başvurulur:
1) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş kalemlerine/gruplarına ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler. (Analizler artık teklif ekinde sunulmadığı için bu maddenin anahtar teslimi götürü bedel işlerde kullanılması mümkün değildir.)
2) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler (iş kalemlerinin analizleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü gibi kurum ve kuruluşların birim fiyat kitaplarında bulunuyorsa bunlar kullanılabilir)
3) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler (idare daha önce de bu işleri çeşitli ihaleler kapsamında yaptırdıysa bu kapsamda elinde olan analizler)
4) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları, işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler (bu durumda analiz iş yapıldıktan sonra ortaya çıkacaktır)
Bu iş kalemleri/gruplarının analizleri yukarıdaki yöntemle belirlendikten sonra ikinci olarak bu analizler kapsamındaki işlere aşağıdaki yönteme göre belirlenen birim fiyatların biri, birkaçı veya tamamı sıra gözetilmeksizin uygulanır:
- Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler (anahtar teslimi götürü bedel işlerde bu olmaz)
- İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler (birim fiyat kitaplarında bulunan rayiç bedeller)
- İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar
- İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçler.
Yeni fiyat tespitinde yüklenici ve idare arasındaki uyuşmazlıklarda Çevre ve Şehircilik bakanlığı Yüksek Fen Kurulu'na başvurulur.
Bir sonraki yazımda bu konudaki örnek kararlardan alıntılar yapacağım.
Ümit ALSAÇ
Kamu İhale, Kamu İhale Sözleşmeleri ve EKAP Danışmanı
(E) Kamu İhale Kurumu/Kamu İhale Uzmanı
Ücreti mukabili eğitim ve danışmanlık talepleri için:
E-posta: ualsac@gmail.com
Yorumlar
Yorum Gönder