29 Haziran 2017 tarihli Kamu İhale Uygulama Yönetmeliği Değişiklikleri Üzerine

Kamu İhale Kurumu (KİK) 29 Haziran 2017 tarihinde ihale uygulama yönetmeliklerinde ve Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapılan mevzuat değişikliklerini Resmi Gazete’de yayımladı. Bu değişikliklerin neredeyse tamamı yurt dışında başka ülke yetkili kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen belgelerin tasdik edilmesiyle ilgili. Yapım işlerinde iş deneyim belgesi düzenlenmesiyle ilgili de küçük bir değişiklik var. Şimdi bu değişiklikleri irdeleyelim.

-          Yurtdışında Düzenlenen Katılım ve Yeterlik Belgelerinin Tasdik İşlemine İlişkin Değişiklikler:

KİK tarafından bu mevzuat değişikliği paketi kapsamında yurt dışında o ülkelerin yetkili kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen bir takım katılım ve yeterlik belgelerinin (iş deneyim belgeleri, bilanço, gelir tablosu, kalite belgeleri vs.) tasdik işlemiyle ilgili yapılan değişikliklerin esas gerekçesi bu konuyla ilgili Danıştay tarafından önceki yönetmelik hükümlerine ilişkin verilen yürütmeyi durdurma kararları. Ayrıca, bu belgelerin sunuluş şekliyle ilgili de çok sayıda uyuşmazlık gerek KİK’e geliyor gerekse de idari yargıya taşınıyor. Danıştay’ın daha önce vermiş olduğu yürütmeyi durdurma kararının gerekçesi de T.C. Dışişleri Bakanlığı ve konsolosluklarının kendilerine tasdik için getirilmiş olan belgelerde yer alan kişilerin belgeyi hangi unvanla imzaladıklarına ilişkin bir garanti verememesi. Nitekim ilgili Danıştay 13. Dairesi kararında şöyle deniliyordu: “6004 sayılı Dışişleri Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’da konsolosluklara, tasdiki söz konusu olan belgeyi imzalayan kişinin belgeyi hangi sıfatla imzaladığına ilişkin tespit ve tasdik yapma görevinin öngörülmediği, ilgili ülkelerdeki tüm makamların imza ve mühür örneklerinin dış temsilciliklerde bulunmasının mümkün olmadığı, dış temsilciliklerde yapılan mutad uygulamanın düzenlenen belgedeki imza ve mühürlerin belgenin düzenlendiği ülkenin Dışişleri Bakanlığı tarafından onaylanması, müteakiben, ilgili ülke Dışişleri Bakanlığı'nın imza ve mührünün metne şamil olmamak üzere dış temsilciliğimizce onaylanması olduğu, dış temsilciliklerce belgenin düzenlendiği ülkenin Dışişleri Bakanlığı'nın imza ve mühür tasdikinin yapıldığı,

…

1512 sayılı ve 6004 sayılı Kanunların, dış temsilciliklerimize, yabancı ülke makamlarınca düzenlenmiş bir belgeyi imzalayan kişinin belgeyi hangi sıfatla imzaladığına ilişkin tespit ve tasdik yapma görevi yüklemediği; belgeyi düzenleyen yabancı ülke makamlarından gerekli bilgilerin temin edilmesinin ise, dış temsilciliklerimizin yabancı ülkelerde sahip olduğu yetki, yasal düzenlemeler ve teşkilât yapısı çerçevesinde imkân dâhilinde olmadığı, bu nedenle belgeyi imzalayan kişinin hangi sıfatla imzaladığına ilişkin bir tasdikin dış temsilciliklerimizce yapılamayacağı anlaşıldığından…”

            Yapılan mevzuat değişikliği ile yabancı ülkelerde düzenlenen belgelerin tasdik işlemiyle ilgili dört alternatif tekrar düzenleniyor. Bunlar sırayla şöyle:

a)  Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesine taraf ülkelerde düzenlenen ve bu Sözleşmenin 1 inci maddesi kapsamında bulunan resmi belgeler (adli sicil belgeleri, iş deneyim belgeleri veya gelir tablosu) gibi idari belgeler) : Bu belgeler “apostil tasdik şerhi” taşıması kaydıyla Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu veya Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdik işleminden muaf tutuluyor. Apostil tasdik işleminden, belgedeki imzanın doğruluğunun (imza doğruluğu), belgeyi imzalayan kişinin hangi sıfatla imzaladığının (unvan doğruluğu)ve varsa üzerindeki mühür veya damganın aslı ile aynı olduğunun teyidi (damga doğruluğu) işlemi anlaşılıyor.

Yapılan yönetmelik değişikliğinde “apostil tasdik şerhi”ne ilişkin daha belirgin olmak üzere şu açıklama yapılıyor. İmza doğruluğu, unvan doğruluğu ve damga doğruluğu teselsülen tasdik edilmiş olmalı (yani şerhi vuran makam bir önceki tasdik makamının bu hususlarını apostille onaylamalı) Bu düzenleme “apostil tasdik şerhi”nde çok sık yapılan bir hataya işaret ediyor. Örneğin yurt dışında bir kurumdan alınmış iş deneyim belgesinin noter onaylı örneği alındıktan sonra “apostil tasdik şerhi” vuruluyor, ancak bu şerh sadece noterin imza-unvan ve damga doğruluğunu teyit ediyor. Esas belgeyi düzenleyen yer açısından bu tasdiği yapmıyor. Bu durumda ilgili istekli iş deneyim belgesini belgelerin sunuluş şekline uygun olarak sunmadığı için değerlendirme dışı kalıyor.

b)    1) Belge düzenlendiği ülkedeki yetkili mercilerce tasdik edilir. (Yetkili merci o ülkenin Dışişleri Bakanlığı ise bu aşama atlanır.)

2) Yetkili merci tasdikinden sonra belge o ülkenin Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilir.

3) Belge son olarak o ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu tarafından tasdik edilir. O ülkede konsolosluğumuz yok ise o ülkeden sorumlu konsolosluğumuz bu işi yapar.

Bu yöntemde ilk iki aşamada yer alan ilgili yabancı ülke mercilerince tasdik işlemleri imza doğruluğu, unvan doğruluğu ve damga doğruluğunu sağlamak zorundadır. Son aşamadaki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu tasdiki ise imza ve damga doğruluğunu (o ülkenin Dışişleri Bakanlığı tasdiğine ilişkin olarak) sağlayacaktır. Görüleceği üzere, Danıştay kararında da bahsedildiği üzere, Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluklarının unvan doğruluğunu yapamıyor olmasından dolayı unvan tasdiği konsolosluklarımızdan bu yönetmelik değişikliğiyle alınıyor.

c)      1) Belge düzenlendiği ülkenin Türkiye temsilciliği tarafından tasdik edilir.

2) İlk aşamadaki tasdik işleminden sonra belge Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilir.

Bu yöntemde ilk aşamada yer alan ilgili yabancı ülke Türkiye temsilciliği tasdik işlemi imza doğruluğu, unvan doğruluğu ve damga doğruluğunu sağlamak zorundadır. Son aşamadaki Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdiki ise imza ve damga doğruluğunu (o ülkenin Türkiye’deki temsilciliğinin tasdiğine ilişkin olarak) sağlayacaktır. Yine, Danıştay kararında da bahsedildiği üzere, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığının unvan doğruluğunu yapamıyor olmasından dolayı unvan tasdiği Dışişleri Bakanlığımızdan bu yönetmelik değişikliğiyle alınıyor.

d)     Yabancı ülkenin Türkiye’deki temsilciliği tarafından doğrudan düzenlenen belgeler: Bu belgeler de yine Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tarafından tasdik edilecek ve bu tasdik işlemi imza ve damga doğruluğunu (o ülkenin Türkiye’deki temsilciliğinin imza ve damgasına ilişkin olarak) sağlayacaktır.

Getirilen bir diğer düzenleme de teselsülen yapılan tasdik işlemlerinde teyit edilecek unsurlara ilişkin eksikliklerin (imza-unvan ve damga doğruluğu) veya hataların sonraki merciler tarafından tasdik kapsamında giderilmesi veya düzeltilmesi halinde de belgenin geçerli kabul edilmesi. Örneğin, yetkili merci tasdiği damga doğruluğuna ilişkin bilgi içermiyor ancak o ülke Dışişleri Bakanlığı tasdiki belgeyi ilk hazırlayan yerin damgasının doğruluğunu da teyit ediyorsa bu durumda ilk aşamaya ilişkin tasdikte yer alan bu eksiklik dikkate alınmayacak ve belgenin geçerliliğini etkilemeyecek.

-          Yapım İşlerinde Özel Sektör İş Deneyim Belgelerinin Düzenlenmesine İlişkin Değişiklik:

Gerçek kişilere veya kamu kurumları dışındaki tüzel kişilere belediye sınırları veya mücavir alan dışında gerçekleştirilen işler için iş deneyim belgesi düzenleme yetkisi çevre ve şehircilik il müdürlüğünden alınıyor ve il özel idaresine geçiyor. İl özel idareleri tarafından bu kapsamda düzenlenen belgeler vali veya yetkilendirdiği kişi tarafından onaylanacak.

29 Haziran 2017 tarihli kamu ihale uygulama yönetmelikleri değişikliği paketinin getirdikleri genel hatlarıyla bu şekilde. Umarım herkes için hayırlı olur. Bir sonraki yazımda aynı gün Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapılan değişiklikleri ele alacağım.

Ümit ALSAÇ

Kamu İhale, Kamu İhale Sözleşmeleri ve EKAP Danışmanı

(E) Kamu İhale Kurumu/Kamu İhale Uzmanı

Ücreti mukabili eğitim ve danışmanlık talepleri için:

E-posta: ualsac@gmail.com